Produzioni 

  Biografia

 Curiosità

Contatti 

 Links

Album foto

 

 Torna a Curiosità  

         

                                                                   Miniminagghi = indovinelli

L'indovinello, che in dialetto si chiama "miniminagghia" è un gioco di parole, alcune volte in versi, formato da concetti equivoci o ambigui, dove si nasconde la cosa da indovinare. Prima dell'avvento della televisione, nelle fredde giornate invernali, era solito nelle famiglie, sedersi tutti attorno a' conca (il braciere) e proporre "i miniminagghi" a grandi e bambini, invitando gli stessi a trovarne la soluzione.

Si riporta l'elenco delle principali miniminagghi, le cui soluzioni vengono di seguito rese.

N. Descrizione 
1 A dritta nun si po’ ffari, assittata pinnulia, à curcata s'arricria 
2 A lu jornu va caminannu, a la sira arresta a vucca aperta
3 A tutti i posti signura mi purtati, ma no lettu cu vui nun mi vuliti.
4 C’è un vecchiu ca varva ianca. Sempri si movi e mai si stanca.
5 Caminannu, caminannu ma vaiu tuccannu.
6 Ccu 'na cammisedda vestu cincu picciriddi
7 C'è 'na cosa ca camina casa casa, arreri a porta s'arriposa.
8 C'è 'na cosa comu n'arancia: 'a mannu 'n Francia, 'a mannu 'n Turchia, ma eni sempri ccu mmia
9 C'è 'na mannara ri pecuri russi, quannu piscia una, pisciunu tutti.
10 C'è 'na varcuzza ch'è fatta ri tila, cu ventu e senza ventu si rimina. La carni ca c'è dintra chianci e riri, la carni, ca c'è fora, canta e sona.
11 Chiu' ci ni levi e chiu' rossa addiventa.
12 Chiù la tiri chiù s'accurza
13 Ci sunu vinti frati di diffirenti statura, deci sunnu ammucciati e deci a la lustrura. Nzemmula sunnu nati a la stessa ura.
14 Cientu nira, cientu ova, cientu para ri linzola. 
15 Cu' lu fa, lu fa pi vinnillu, cu' l'accatta nun lu usa, cu' lu usa nun lu viri.
16 Currennu currennu, parannu parannu, fa dda cosa e s'arriposa
17 Curri senza peri, tira senza manu, grida senza `ugula, chianci senza duluri.
18 Curriti curriti ca nasciu un picciriddu, senza manu, senza pieri, senza un pilu ri capiddu.
19 Davanti accuzza e d'arreri allonga.
20 Di luntanu m`annoia, di vicinu mi piaci, nun è focu e mi brucia e mi leva la paci
21 Don Lucianu, don Lucianu chi facìti na stu chiànu? Nun manciàti, nun vivìti e chiù lòngu vi facìti. 
22 Du' suruzzi pi amicizia si ni enu a ballari e finita la giustizia si ni enu a ripusari
23 E' chiù dùci rò meli ma nun si mancia
24 E' riparata ma è sempri vagnata
25 Fazzu lu stissu travagghiu tuttu l'annu, cummattu ccu la stoffa e ccu lu pannu, travagghiu stati e nvèrnu e mai suru e sugnu ammuttata sempri ppi lu culu
26 Haiu `na bella qualità, piaciu a tutti li pirsuni. Ora ccà, ora ddà, canciu sempri di patruni.
27 Haiu 'n carratidduzzu senza circhi; cc'è vinu di rui sorti e nun s’ammisca.
28 Haiu 'na cosa tisa tisa ca mi penni ra cammisa
29 Haiu 'na palla ccu setti pirtusa, menza liscia e menza pilusa
30 Haiu un pirtusu ma fazzu tanti pirtusa.
31 Havi la testa e nun havi mirudda. Havi la panza e nun havi vuredda.
32 Havi u bustu ri lignu, a panza ri peddi, e va cantannu vaneddi vaneddi.
33 I sorelli ra carità, su' appisi a la furca ppi diri 'a virità
34 Ianca a campagna, niura a simenza e l'omu ca simina sempri penza
35 Intra cammarinu c'è  un signurinu cu na manu o ciancu, vistutu ri iancu.
36 Iu m'accostu e tu t'accosti, iu m'arrassu e tu t'arrassi; sugnu vinutu ccà pi sapiri a virità.
37 Iu nascivi nta 'na furesta. Haiu ammi e nun haiu testa. O su beddi o su brutti vaiu tuccannu u culu a tutti.
38 Jivi nto giardinu, c'eranu tanti signurini cu' jia, cu' vinìa, e cu' arristava a mezza via
39 Li mei janchi cosci, li toi janchi e lisci, li juncemu cosci cu cosci, e comu finisci finisci.
40 Luntanu mi frastorna, vicinu mi piaci, unn'e' focu c'abbrucia, ma nun mi fa stari in paci.
41 Mentri ca la spogghiu mi fa chianciri.
42 Mi scantu a pigghialla, mi scantu a lassalla. Ci tagghiu 'a testa, ci tagghiu 'a cura, ci spaccu a panza e dintra ci truovu na bedda signura
43 Misa o suli arrimodda, e nall'acqua si fà tisa.
44 Nìuru niuru cumu un tizzuni, assittatu comu un minchiuni, ma si fa cuntari tuttu ra genti
45 Non mi tuccari ca ti fazzu mali, fammi spugghiari ca ti fazzu arricriari
46 'Nta l'acqua nasci, 'nta l'acqua pasci, vidennu l'acqua iddu spirisci.
47 Nun avi a vùcca e pàrra, nun avi aurìcchi e sènti.
48 Nun è né modda né dura, ma trapana li mura.
49 Penza e ripenza beni 'a soggira ri tò muggheri 'a tò frati chi ci veni?
50 Pilu cu pilu si ’ncùcchiunu a notti
51 Qual è dda cosa ca juornu e notti mai s'arriposa?
52 Quannu è friddu è addumatu, quannu è caudu è astutatu
53 Quannu iddu veni, idda si ni va; quannu veni idda, iddu si ni va
54 Quannu passa iddu, t’ha livari u cappeddu.
55 Russu russeddu na un cannistreddu, ni tiru unu e ni veni un munzeddu
56 Sboccianu comu li funci, quannu u Signuri chianci
57 Scìnni arrirennu e acchiàna ciancennu ciancennu.
58 Si chianta ma non crisci
59 Si l'aspetti sempri veni, ma poi quannu si nni va, t'assicuru nun veni chiù.
60 Si viri ma non si tocca.
61 Sidici e sidici trentaduj, l’haju ju e l’aviti vuj e si vuj nun l’aviti siti vecchiu e vi ruditi.
62 Sugnu arridduciutu peddi e ossa, staiu appuiatu a nu dèbuli vastuni. Nto nvernu mi stirunu l'ossa e nta stati mi jettunu n’agnuni.
63 Sugnu friddu pi natura, ma a la fimmina fazzu beni, si m’acchiana la calura, fazzu chiddu chi cummeni
64 Sugnu sicca, longa e bedda, e haiu 'n testa 'na fiammedda. Brillu sempri e nun haiu fumu, ma a picca a picca mi cunzumu
65 Supra pilu, sutta pilu, nmezzu c’è l'argentu vivu
66 Trasi moddu e nesci ruru.
67 Trasi tiranti tiranti, poi nesci modda modda e gucciulanti.
68 Trasi tisa tisa e nesci modda modda
69 Tutti i piaciri vi fazzu passari, ma 'a notti ccu mia nun vi cci fazzu cuccari.
70 U re l’havi rossu, u papa l’havi chiù grossu, ma la riggina chianceva picchì chiù grossu lu vuleva.
71 Un omu e 'na fimmina lu ponnu fari, dui omini lu ponnu fari, dui fimmini no lu ponnu fari.
72 Virdi nasci, niuru crisci, russu campa, iancu finisci
73 Vucca cu vucca, panza cu panza; iu m'arricriu e a idda ci unchia a panza.

  Soluzione

1 U suonnu 16 A chiavi 31 U ritrattu 46 U sali 61 Li denti
2 A scarpa 17 U ventu 32 U tamburu 47 U talefunu 62 U paracqua
3 A scarpa 18 L’ovu 33 A vilanza 48 A vuci 63 U ferru ri stirari
4 U mari 19 A strada 34 A scrittura 49 Matri 64 A cannila
5 A sacchetta 20 L'amuri 35 U rinali 50 Li gigghia (ciglia) 65 L'occhiu
6 A nguanta 21 U spariciu (asparago) 36 U specchiu 51 U ciumi 66 U pani no furnu
7 A scupa 22 A vilanza 37 A seggia 52 U frigiteri 67 A pasta
8 U suli 23 u suonnu 38 I furmiculi 53 U jornu e a notti 68 A pasta
9 I canali 24 A lingua 39 U linzolu 54 U pettini 69 I scarpi
10 A naca 25 A ugghia 40 L’amuri 55 I cirasi (ciliege) 70 L'aneddu
11 A fossa 26 A munita 41 A cipudda 56 I paracqua 71 La cunfissioni
12 A sicaretta 27 L’ovu 42 A ficurinia 57 U sicchiu 72 U carbuni
13 I ita 28 A cravatta 43 A corda 58 U chiovu 73 A ciaramedda
14 L'aranatu (melograno) 29 A testa 44 U parrinu 59 U tempu    
15 U tabbutu 30 A ugghia 45 A ficurinia 60 L’ummira    

 

 

Torna indietro